Bolu'ya net bakış - Bolunet.com.tr

Modern sporun ortaya çıkması ile birlikte amatörlük İngiliz aristokrasisine ait bir kavramdır. Sportif amatörlük, 19. yüzyılda özellikle üst sınıflar arasında gayretle korunan bir idealdi, ancak 20. yüzyıl boyunca profesyonel sporların devam eden büyümesi ve amatör ve üniversite sporlarının para kazanmasıyla birlikte sürekli bir erozyonla karşı karşıya kaldı ve şu anda kesinlikle bir ideal olarak kabul ediliyor. Dünyada, başlıklarında " amatör " sözcüğünü taşımalarına rağmen, sporu yöneten kuruluşların sayısı giderek azalıyor.

Amatör sporlar, katılımcıların büyük oranda veya tamamen ücret almadan yaptıkları sporlardır. Yarışma ve antrenman için harcadıkları zaman karşılığında ücret alan amatör spor katılımcıları ile profesyonel spor katılımcıları arasında ayrım yapılmaktadır. Profesyonel oyuncuların yer aldığı sporların çoğunda profesyoneller, başka bir işte çalışmanın stresi olmadan tam zamanlı antrenman yapabildikleri için amatör rakiplere göre daha yüksek bir oyun standardına katılacaklar. Dünya çapındaki spor katılımcılarının çoğunluğu amatördür.

Profesyonel sporcular ile amatör sporcular arasındaki temel farklardan biri de profesyonel sporcular için oyunun genel olarak meslekleri olmasıdır. Bu, birincil gelirlerini spora katılmaktan elde ettikleri anlamına gelir. Öte yandan amatör sporcular genellikle eğlence veya hobi amacıyla spora katılırlar ve sponsorluklardan veya ödüllerden bir miktar para kazanabilseler de bu onların ana gelir kaynağı değildir.

İngiltere’de futbol, ABD’de beyzbol gibi populer spor dallarında profesyonel anlayış ağırlıktadır. Bunların yanı sıra bahis kaynaklı at yarışları, boks maçları eskrim müsabakaları da profesyonel anlamda düzenlenmekteydi. Tüm bu gelişmelerle spor para ilişkisini kabullenmeyenler, amatör ruhla kürek, yüzme ve atletizm yarışlarını organize etmişlerdir. Bir yandan para karşılığı spor yapan profesyoneller diğer tarafta para girişini reddeden amatörler vardı. Sporun para etkisinde olmasına karışan baş aktörlerden biri Modern Olimpiyat Oyunlarının kurucusu Baron Pierrede Coubertin’di. Kendisi Olimpiyat Ruhunun amatörlük fikri üzerine kurulmasını ister. Eğer işin içine para girerse olumsuzlukların yaşanacağını savunur. Bu nedenle Olimpiyatlara katılacak sporcuların para kazanmamaları gerekirdi. Bu duru yaşayan, Türkiye’de  ilk örneklerden biri olarak 1952 Helsinki Olimpiyatlarında TMOK, sporcuların amatörlük fişlerini IOC’ye  göndermek için onaylarken  Şampiyon dört güreşçi Nasuh Akar, Gazanfer Bilge, Halil Kaya ve Yaşar Doğu  ve rekortmen bir atlet olan Ruhi Sarıalp’i bunlar amatör değildir gerekçesi ile geri çevirmiştir IOC. Çünkü bu sporcular 1948 Londra Olimpiyat Oyunlarında para ödülü almışlardır. Sonrasında bu durum dönemin Beden Terbiyesi Genel Müdür vekili Mehmet Arkan,  “Güreşçilerimizin Sporcuları koruma derneğinden para aldıkları belirlenmiştir. Amatörlük talimatına göre, hangi suretle olursa olsun para aldıkları belirlenenler amatörlük vasıflarını kaybederler. Olimpiyat kuralları da amatör olmayanların oyunlara katılmasına izin vermemektedir. Bunun için adı geçen sporcular takımdan çıkarılmış, durum kendilerine tebliğ edilmiştir.” Şeklinde açıklama yapmıştır.( Atabeyoğlu, 1997: 87-88). Profesyonel Amatör farklılığının en belirgin olduğu spor dalı tenistir. Fransa Tenis federasyonu kurulduğunda tenisin amatör bir spor olduğu ve amatör sıfatı taşımayanlara kapıların Wimbledon ve Roland Garros olmak üzere kapalı olduğu kesin olarak ifade edilmiştir. Bu ayrım 1967’de Wimbledon Turnuvasının oynandığı kulüp başkanı Herman David’in “Amatör tenis, yaşayan bir yalandır” söylemi ile son bulmuştur.1968’de teniste turnuva isimlerinde sıkça söylenen “açık” ( open) her turnuvanın artık profesyonel raketlere açıldığının tarihi başlangıcıdır.

Olimpiyat Oyunları günümüzde büyük değişime elbette uğradı ve bu ticari değeri olan bir ürüne dönüşmesi oldu. Bu aşamada, Olimpiyat anlaşması  (Charte) amatörlük kavramının kaldırılması olmuştur. Bu dönüm noktasının başlangıcını İrlandalı Lord Killanin’in IOC Başkanı olması etkili oldu ve IOC para kazanmaya başladı.1972’de 2 milyon dolar olan IOC sermayesi 1980’de 45 milyon dolara yükselmiştir. Son olarak ülkemizdeki güncel verilere gelirsek; Ülkemizde ilk kez spor ve sporcu 1982 Anayasasında yer alarak teminat altına alınmıştır. Ankara, Bursa, İstanbul, Kocaeli, Samsun ve Trabzon da 18 adet kamu yararına çalışan dernek statüsünü kazanmış olan gençlik ve spor kulüpleri ile Türkiye Amatör Spor Kulüpleri Konfederasyonu bulunmaktadır ve bu kurumların kamu yararına çalışma statüsü 26.4.2022 tarihli ve 31821 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Aynı zamanda;  2022 yılı itibari ile toplam sporcu sayısı 13.312.842 olurken faal lisans sayısı 6.260.937’dir. Bu sayılara SHGM, Sporcu Kartı, TFF, Okul Sporları Sporcu sayıları dâhil edilerek hesaplanmıştır. Ayrıca 81 ilde 2022 yılı itibari ile toplam kulüp sayısı 20762’dir.

Sporla kalın..