BoluNet

SPOR TURİZMİ

Nedir: Spor turizmi, genellikle ticari ve ticari olmayan, rekabetçi nitelikteki faaliyetleri içeren bir spor etkinliğini seyirci olarak izleyen veya aktif olarak katılan turistin seyahat deneyimini ifade eden bir turizm faaliyeti türüdür.

Neden Önemlidir: Spor turizmi, dünyanın turizm harcamalarının yaklaşık %10'unu oluşturan temel bir eksendir. 2023-2030 yılları arasında tahmini %17,5 büyüme oranına sahiptir ve kitleleri kıta içi ve kıtalar arası hareket ettirir. Spor turizmi sosyal, ekonomik ve çevresel eylemi teşvik edebilir, kalkınmayı hızlandırabilir ve uzun süreli olumlu bir miras bırakabilir.

Spor ve Turizm birbiriyle ilişkili ve birbirini tamamlayıcıdır. Günümüzde spor turizmi, turizmin en hızlı büyüyen sektörlerinden biridir. Seyahatleri sırasında spor aktivitelerine ilgi duyan turist sayısı giderek artmaktadır, ister spor seyahatin ana amacı olsun ister olmasın. Çeşitli tür ve boyutlardaki spor etkinlikleri, katılımcı veya seyirci olarak turistleri cezbetmektedir ve destinasyonlar kendilerini farklılaştırmak ve otantik yerel deneyimler sunmak için bunlara yerel tatlar katmaya çalışmaktadır. Olimpiyatlar ve Dünya Kupaları gibi mega spor etkinlikleri, destinasyon markalaşması, altyapı geliştirme ve diğer ekonomik ve sosyal faydalar açısından başarılı bir şekilde değerlendirilirse turizm gelişimi için bir katalizör olabilir.

Spor Turizminin Farklı Türleri Nelerdir?

Aslında dört temel spor turizmi türü vardır. Bunlar şunları içerir:

Etkinlik tabanlı turizm: Spor etkinliği turizmi, bir spor etkinliğini izlemek için başka bir şehre veya ülkeye seyahat etmeyi içerir. Bu kategorideki spor turizmi örnekleri arasında Olimpiyatlar veya Süper Kupa gibi büyük spor etkinliklerini izlemek için seyahat etmek yer alır.

Aktif spor turizmi : Bu spor turizmi biçimi, bir destinasyonu ziyaret ederken bir spora gerçekten katılmakla ilgilidir. Bazı gezginler belirli bir spor veya açık hava aktivitesiyle bilinen turizm destinasyonlarını seçer. Aktif spor turizmine örnek olarak Hawaii'de sörf yapmak veya Colorado'da kayak yapmak verilebilir.

Spor mirası turizmi : Spor mirası turizmi, spor açısından tarihi öneme sahip yerleri ziyaret etmeyi içerir. Örnek olarak New York'taki Beyzbol Şöhretler Müzesi'ni, Barselona'daki Camp Nou'yu veya bir spor müzesini ziyaret etmek verilebilir.

Spor temalı yolculuklar veya turlar : Bu organize geziler, seyahati bir spor etkinliği veya aktivitesiyle birleştirir. Örnek olarak tenis oynamayı sevenler için yolculuklar veya spor hayranlarını dünyanın dört bir yanındaki farklı stadyumlara götüren turlar verilebilir.

Cömert tabiat varlıklarıyla birlikte tarihi ve kültürel özelliklerini de sayarsak Bolu’nun öncelikle Türkiye’de, sonrasında ise dünyada yeni turizm hareketlerine ev sahipliği yapabilecek göller, yaylalar, milli parklar, termal kaynaklar, kış sporları, flora çeşitliliği, su kaynakları, tarihi değerler gibi turizm faaliyetlerine tema oluşturabilecek birçok zenginliğe sahip en uygun destinasyon olduğunu söylemek hiç de abartılmış olmayacaktır. Ayrıca İstanbul’dan hareket eden birçok Anadolu Turunun güzergâhında olması, Bolu’yu önemli bir turizm destinasyonu olarak değerlendirilmesi gerektiğini de öne çıkarmaktadır. Turizm deyince; Tabiat varlıkları, kültürel miras ve sosyal etkinliklere dayalı turizm türleri olmak üzere 19 ayrı bölümden oluşmaktadır.  Bisiklet Turizmi, Eko-turizm, Festival ve Şenlik Turizmi, Foto Safari Turizmi, Gastronomi Turizmi, Göl Turizmi, Kamp ve Karavan Turizmi, Kış Turizmi, Kongre Turizmi, Kuş Gözlemciliği Turizmi, Mağara Turizmi, Sağlık Turizmi, Sportif Olta Balıkçılığı Turizmi, Tabiat Yürüyüşü Turizmi, Yamaç Paraşütü Turizmi, Yayla Turizmi gibi turizm türleri bulunmaktadır. Burada spor alanıyla ilgili olan kısımları ele alacağız.

BOLUDAN ÖRNEKLER

İlimizde bulunan göller, yaylalar, akarsular, dağlar ve yaban hayatı gibi birçok doğal turizm çeşidi kaynağı; şehir hayatında erişilemeyen doğallığa erişim imkânı sunarak Bolu’yu cazip bir destinasyon haline gelmesini sağlıyor.

Yedigöller Milli Parkı ve Abant Gölü Tabiat Parkı ,Milli Park içerisinde bulunan kamp ve günübirlik piknik alanları, yürüyüş parkurları, seyir tepeleri, olta balıkçılığı alanları ve tarihi sit alanlarının varlığı önemli turistik kaynakları temsil etmektedir.Ayrıca Abant Gölünde;  gölde bulunan ve endemik bir tür olarak literatüre geçen Abant Alasının (alabalığı), yılın belli dönemlerinde olta balıkçılığı faaliyetleri için avlanmasına izin verilmektedir.Aladağların geniş ormanlık arazisinin içerisinde yer alan Gölcük, ilin orman içi dinlenme yeri olarak nitelendirilen önemli bir destinasyonudur. İl sınırlarında yüzyıllar önce gerçekleşen heyelanlar sonucu oluşmuş Sülüklügöl, Çubuk Gölü, Sünnet Gölü, Karamurat gibi pek çok göl ve gölet bulunmakta ve özellikle şehir hayatından sıkılmış yerli turistler için bu göllerde tabiat yürüyüşleri ve günübirlik pikniklerin dışında trekking, sportif olta balıkçılığı gibi aktiviteler için uygun faaliyet alanları bulunmaktadır (Bolu Pasaportu, 2017). Sportif olta balıkçılığı etkinlikleri kapsamında kent merkezine yakın olan Gölköy Barajında turnuvalar düzenlenmektedir. Yeniçağa ilçe merkezinde bulunan Yeniçağa Gölü gibi tabiat alanlarında ise kurulan gözlem kulesi ile kuş gözlemciliği gibi alternatif turizm faaliyetleri için olanaklar bulunur. İlimizde bulunan Pürenli Yaylası, Sarıalan Yaylası, At Yaylası ve Sinekli Yaylası gibi yaylalar tabiat yürüyüşlerinin, günübirlik pikniklerin ve kamp aktivitelerinin de yapılabildiği; dağ bisikleti, off-road ve foto safari gibi alternatif turizm faaliyetlerinin bulunduğu cazip yerlerdir. Abant Dağı ve Abant’ta bulunan Çepni yaylası ve Örencik yaylası ise yamaç paraşütü aktiviteleri için uygun bir alana sahiptir.

Boluda Kış Sporları ve Dağcılık

Kartalkaya Kayak Merkezi; Bolu şehir merkezinin 38 km güneydoğusunda bulunmaktadır. Kayak Merkezi, 6.9.1982 tarihinde ilan edilen Bolu Köroğlu Dağı Turizm Alanı 1. Gelişim Bölgesi içinde yer alır ve kayak sporu başta olmak üzere kış sporları için çok elverişlidir. Gerede ilçesinin kuzeyinde bulunan Esentepe ilçe manzarasına tamamen hakim olan 1300 m yüksekliğinde bir diğer kayak merkezidir. Yazın günübirlik pikniklerin, kampların, çim kayaklarının ve tabiat yürüyüşlerinin yapılabildiği bu alanda kış aylarında kış sporları yapılabilmekte ve her yıl uluslararası kayak yarışmaları düzenlenmektedir. Arkut Dağı Kayak Merkezi, doğal özellikleri ve pist yapısı itibariyle kış turizmi için çok elverişlidir. İlk olarak 2005 yılında Uluslararası Kayak Federasyonu (Fédération Internationale de Ski- FIS) tarafından Kayaklı Koşu Yarışmaları Arkut Dağı Kayak Merkezi'nde organize edilmiş olup 2008 yılında ise “Anadolu Kayak Maratonu” düzenlenmiştir. Kayak Milli takımlarının hazırlık kamplarında genellikle Arkut Dağı kullanılmaktadır. Yüksek rakımı, temiz havası ve ulaşım ağı kolaylığı ve Ankara’ya 1,5 saat mesafede olması nedeniyle tercih edilir.

 Bolu coğrafi konumunun ve jeolojik özelliklerinin bir getirisi olarak dağcılık faaliyetleri de bölgede önemli bir turizm talebi oluşturur. Köroğlu, Kartalkaya ve Seben dağları, dağcılık faaliyetleri için uygun yerlerdir. 2011’de doğal kaynakları vurgulamak ve bilinirliğini arttırmak amacı ile “Tabiatın Kalbi Bolu” isimli proje başlatılmış, proje kapsamında doğa yürüyüş ve bisiklet parkurları yapılmıştır. Yerel halkın ve çevre illerden gelen ziyaretçilerin yoğun ilgi gösterdiği bu parkurlar da kentin doğal kaynaklarına dikkat çeken önemli  alanlarıdır.

Boluda Tabiat Yürüyüşü (Trekking ve Hiking)

Sülük Gölü, sarıçam ormanlarıyla Seben Göleti, doğal güzellikleri ve muhteşem manzaralarıyla Gölcük Göleti ve Aladağ Göleti gibi bölgeler de yine Bolu'nun özellikle doğa yürüyüşçüleri ve kampçılar gibi turistlerin sıkça ziyaret ettiği bölgelerindendir.

Boluda Bisiklet Turizmi

Bisiklet turizmi, önemi her geçen gün artan ve daha çok dikkate alınan bir turizm türü olarak literatürde yerini almaktadır. Bir bireyin kendi bölgesinden uzaklaşmak ve bu gezinin ana amacı bisiklete aktif veya pasif katılım olarak kabul edilen seyahatler olarak kabul edilmektedir. Bu açıdan “kişilerin bisiklet kullanıcısı olduğu seyahatler aktif bisiklet turizmi” ve “bisiklet etkinliklerini (festival/tur/yarışma); izlemek üzere yapılan seyahatler ise pasif bisiklet turizmi” şeklinde ifade edilmektedir (Çelik Uğuz ve Özbek, 2018: 87). Bisiklet turizmi kesinlikle göz önünde bulundurulması gereken bir konudur çünkü Temel amacı bisiklet aktivitesi olan bisiklet yolculuğunda bisikletli turistlerin daha uzun süre kalması, yerel geleneksel kültürlere ve yiyeceğe artan talep yoluyla yerel bölgelere çeşitli faydalar sağlayabilmektedir. Ayrıca, bisikletli turistlerin yaptığı harcamalar yerel ekonomileri doğrudan canlandırmaktadır (Han vd., 2017: 294). Bu noktada bisiklet turizmi, sosyal ve çevresel açıdan da sürdürülebilir bir özelliğe sahiptir ve önemli büyüme potansiyeline sahip niş bir turizm pazarıdır. Bisiklet turizmi, turistlerin bireysel olarak yapılabileceği gibi seyahat acenteleri vasıtasıyla da organize edilebilen etkinliklerdir. Bolunun doğal bisiklet parkurları temiz havanın bol olduğu, yeşilin her tonunun görülebildiği coğrafyalarda oluşturulmaktadır. Parkurların tamamında içilebilir su kaynakları yer almaktadır. Ayrıca Bolu’daki doğal bisiklet parkurları, kış dönemi dışında, diğer bütün aylarda rahatlıkla geçilebilir özelliğe sahiptir. Parkurlarda, yaban hayatında çok az görünen geyik, karaca, ayı, sincap, tilki, çakal, tavşan, kurt ve alıcı kuşlar gibi hayvanlar görülebilmektedir.  Gezilebilecek parkurlar şu şekildedir: Bolu – At Yaylası – Elmalık Köyü: 20 km.; Terminal E-5 Sapağı – Kürkçüler – Kızılağıl Köyü – At Yaylası- Bolu: 19 km; Bolu – At Yaylası – Orman Yolu – Elmalık Köyü: 23 km; Gurbettaşı – Dirgine: 39 km; Sarıağıl – Dirgine: 39 km; Gürdek – Yığılca: 37 km; Karacasu’dan – Karacasuya: 5 1 km.; Karacasu – Seben Doğal Bisiklet Parkuru: 55 km; Seben Gölü Parkuru: 15 km; Kıbrısçık Yolu Sapağı – Yuva Köyü – Çeltikdere – Seben Parkuru: 40 m.; Kıbrısçık Yolu Sapağı – Yuva Köyü – Çeltikdere – Davutoğlan Köyü – Nallıhan Kuş Cenneti Doğal Bisiklet Parkuru: 52 km; Kıbrısçık – Nadas Köyü – Uludere Vadisi – Deveci Köyü – Karagöl Doğal Bisiklet Parkuru: 19 km; Karagöl – Uludere Vadisi – Alan Köyleri – Çeltikdere – Nallıhan Doğal Bisiklet Parkuru: 67 km; Seben/Kıbrısçık Yolu Sapağı – Belen Köyü – Uludere Vadisi – Alan Köyleri – Kayış’ın Gölü Doğal Bisiklet Parkuru: 62 km; Abant Gölü – Bayramtepe – Abant Gölü: 24 km; Dağkara Köyü – Aktaş Parkuru: 22 km.; Yeniçağa Gölü: 18 km.; Mudurnu – Hz. Ali Çocuk Kayası – Mudurnu Parkuru (Mudurnu): 27 km.

Boluda Sportif Olta Balıkçılığı Turizmi

Türkiye’de lisanslı olarak 100 bin olta balıkçısı bulunurken sportif olta balıkçılığı turizmine katılan kişilerin sayısı hakkında bir veri bulunmamaktadır. Ancak bu turizm türüne yönelik olarak birçok dernek ve federasyon bulunmaktadır. Türkiye’de bu turizm faaliyetini gerçekleştirmeye yönelik olarak 180’nin üzerinde avlak bulunmaktadır (İstanbullu Dinçer ve diğerleri, 2017). Türkiye’de gittikçe popüler bir turizm türü haline gelen sportif olta balıkçılığı ile ilgili olarak dernekler ve federasyonların organizasyonlar düzenlediği ve bu organizasyonlara ulusal ve uluslararası sporcuların katıldığı bilinmektedir. Bu organizasyonlar sayesinde hem ekonomik anlamda hem de destinasyonların tanıtılması açısından önemli katkılar sağlanmaktadır. Sportif Olta Balıkçılığı Turizmi Abant Gölü, Gölcük, Gölköy Barajı, Yeniçağa Gölü, Yedigöller, Aladağ Göleti, Karamurat Gölü, Çubuk Gölü, Sünnet Gölü, Sülüklü Gölü, Karagöl, Taşlıyayla Gölü.

Boluda Yamaç Paraşütü Turizmi

Bolu  birçok alternatif turizm türünün yanında yamaç paraşütü sporunun da gerçekleştirilebildiği önemli yerlerden biridir. Abant Dağı ve Abant’ta bulunan Çepni Yaylası ve Örencik (Sinekli) yaylasında yamaç paraşütü için uygun alanlardandır. Bu alanlarda ulusal ve uluslararası yamaç paraşütü etkinlikleri düzenlenmektedir Bununla beraber Gölcük Tabiat Parkı hava sporları açısından önemli bir potansiyel barındırmaktadır.

Kaynakça:

Turizm penceresinden Bolu-Detay yayıncılık: Ankara 2021

Bolu Belediyesi Bolu Araştırmaları Merkezi Yayınları - 18, (2014).(2017)

Bolu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 2020a; Rüzgarhavacılık, 2020; Timeturk, 2020.