Çayın Babası'nın İzinde: Türkiye'nin Çay Kültürü ve Çaykur'un Durumu

Çay kültürümüzün mimarı, eğitim ve bilimin öncüsü Zihni Derin'in başlattığı çay tarımı, bugün sadece ekonomimizin değil, aynı zamanda kültürümüzün de temel taşlarından biri. Ancak, kişi başına 250 bardak çay tüketilen bir ülkede, Çaykur'un yaşadığı ekonomik zorluklar, bu mirasın korunması ve sürdürülebilirliği konusunda ciddi bir uyarı niteliğinde. Zihni Derin'in vizyonuna ve çabalarına saygı göstermek adına, çay tarımında daha fazla yatırım ve reforma ihtiyaç var. Bu, çayın ve Türkiye'nin çay tarımındaki liderliğinin sadece korunmasını değil, aynı zamanda geliştirilmesini de sağlayacaktır.

ÇAYIN BABASI VE MODERN TÜRKİYE’NİN ÇAY KRİZİ

Bilimin ve eğitimin güçlü kollarıyla Zihni Derin, bugünkü çay kültürünün mimarlarından biri olarak tarihimize adını altın harflerle yazdırmış bir şahsiyet. Kimya, ziraat, jeoloji gibi disiplinlerde öğretmenlik yaparak Türkiye'nin genç zihinlerine ilham kaynağı olmuş; Milli Mücadele hükümetinin İktisat Bakanlığı'nda görev alarak ülkenin tarımsal dönüşümüne öncülük etmiş bir isim. İşte bu bilgi ve deneyim birikimini kullanarak Rize ve çevresinin ekonomisini dönüştüren ve modern çay tarımının kurucusu olmuştur.

1923'te Rize’ye adım attığında, derin araştırmalar ve denemeler sonucu çay tarımını bu topraklara kazandırdı. O dönemde 15 dekarlık bir arazi üzerinde yapılan bu denemeler sonucunda, bölge halkının ve Türkiye’nin en büyük içecek sektörlerinden biri haline gelecek olan çay tarımının temelleri atıldı. Derin’in çay konusundaki başarısı, 1924 yılında çıkan bir kanunla tescillendi ve böylece çay, Türkiye'deki tarımsal dönüşümün önemli bir parçası haline geldi.

Ancak bu başarı hikayesinin ardından bugün, Çaykur'un içinde bulunduğu durum, Zihni Derin'in "Çayın Babası" unvanını fazlasıyla hak ettiği, bu önemli adımın ne kadar stratejik ve değerli olduğunu bizlere tekrar hatırlatıyor. Kişi başına 250 bardak çay tüketimi olan ülkemizde, bu kültürün devamı adına kurulan ve çay tarımının bir numaralı ismi olan Çaykur'un zarar etmesi, sadece ekonomik bir kayıp değil, aynı zamanda bir kültürel ve tarihsel mirasın yok olma tehlikesi anlamına gelmektedir.

Her büyük işin arkasında büyük zorluklar yatar. Zihni Derin de karşılaştığı zorlukları aşarak, Milli Mücadele döneminin sıkıntılarına rağmen, çay tarımının temellerini attı. Bu temeller üzerinde yükselen Türk çay endüstrisi, bugün sıkıntılı bir dönemden geçiyor. Ancak unutmamalıyız ki, Zihni Derin'in çay tarımına dair vizyonu ve inancı, bize bu alanda daha iyisini yapabileceğimizi gösteriyor.

Sadece ekonomik bir değil, aynı zamanda kültürel ve tarihsel bir miras olan çay tarımı konusunda daha fazla yatırım ve reform gerekiyor. Bu, sadece Çaykur'un karlılığını artırmakla kalmaz, aynı zamanda Zihni Derin'in çayın yaygınlaştırılması konusundaki vizyonunu ve çabalarını onurlandırır. "Çayın Babası"nın kemiklerinin sızlamasına gerek yok; onun mirasını koruma ve geliştirme sorumluluğumuz var. Bu, çayın geleceği ve Türkiye'nin çay tarımı alanındaki liderliği için hayati bir öneme sahip.

Elif Demirci